Thị trường trái phiếu ở Việt Nam tính đến cuối tháng 9/2023 chiếm khoảng 35,77% của GDP năm 2022, với phần thị trường trái phiếu chính phủ (TPCP) là 22,76% GDP và thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) là 12,6% GDP.
Trong năm 2023, thị trường trái phiếu đối mặt với nhiều khó khăn do ảnh hưởng từ thị trường tài chính tiền tệ quốc tế, tình hình kinh tế vĩ mô và các yếu tố nội tại. Tuy nhiên, nhờ các biện pháp khắc phục của Chính phủ và Bộ Tài chính, thị trường trái phiếu đã trở lại ổn định, tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc huy động vốn cho Chính phủ, chính quyền địa phương, các ngân hàng chính sách và đáp ứng nhu cầu huy động vốn cho doanh nghiệp và các tổ chức chuyên nghiệp.
Trong đợt đấu thầu đến 31/10/2023, tổng giá trị TPCP huy động thành công đạt 273.306 tỷ đồng, tăng 1,8 lần so với cùng kỳ năm 2022. Trong đó, Kho bạc Nhà nước huy động 264.356 tỷ đồng, đạt 66,09% kế hoạch năm, Ngân hàng Chính sách Xã hội đạt 9.450 tỷ đồng, đạt 38,80% kế hoạch năm 2023. Kỳ hạn phát hành bình quân duy trì ở mức cao 12,32 năm, giảm 0,35 năm so với cuối năm 2022 do Kho bạc Nhà nước tăng phát hành kỳ hạn 5 năm để đáp ứng nhu cầu đầu tư của các ngân hàng thương mại và ổn định thị trường trong bối cảnh diễn biến bất lợi của thị trường tài chính, tiền tệ quốc tế. Lãi suất phát hành bình quân giảm xuống mức 3,31%, giảm 0,17% so với cuối năm 2022.
Trên thị trường thứ cấp, quy mô niêm yết tiếp tục tăng, đạt hơn 1,91 triệu tỷ đồng, tăng 13,72% so với cuối năm 2022 và 66,41% so với năm 2019. Giá trị giao dịch toàn thị trường 10 tháng đầu năm 2023 đạt hơn 1,2 triệu tỷ đồng, giá trị giao dịch bình quân phiên đạt 5.857 tỷ đồng. Cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường thứ cấp vẫn thấy ngân hàng thương mại chiếm 75,5%, tiếp theo là các công ty chứng khoán (13,85%), các công ty bảo hiểm (3,86%) và quỹ đầu tư (0,55%).
Thị trường TPDN từ đầu năm 2023 đến tháng 10/2023 có dấu hiệu tăng trưởng, với 173 đợt phát hành thành công và giá trị đạt 184.796,5 tỷ đồng. Tuy nhiên, so với cùng kỳ năm 2022, giảm 43,87%. Doanh nghiệp bất động sản chiếm 41,4%, tổ chức tín dụng chiếm 45,4%, và 46,9% trái phiếu được phát hành có tài sản đảm bảo.
Hệ thống giao dịch tập trung TPDN riêng lẻ đã thúc đẩy thanh khoản và minh bạch theo đúng định hướng của lãnh đạo Chính phủ. Đến 31/10/2023, thị trường TPDN riêng lẻ có 451 mã trái phiếu doanh nghiệp của 114 tổ chức đăng ký giao dịch trên hệ thống HNX. Khối lượng đăng ký giao dịch đạt hơn 648,4 triệu trái phiếu, tương đương gần 336,8 nghìn tỷ đồng. Trong hơn 3 tháng hoạt động, tổng khối lượng giao dịch TPDN riêng lẻ đạt gần 179,6 triệu trái phiếu, tương đương 49.392 tỷ đồng, với thanh khoản bình quân mỗi phiên đạt 677 tỷ đồng.
Trên thị trường TPDN, đã xuất hiện tín hiệu mới với việc phát hành trái phiếu xanh, cụ thể là Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam đã thành công với tiêu chuẩn của ICMA.
Để tăng cường tính minh bạch, trong tháng 9, Bộ Tài chính đã cấp phép xếp hạng tín nhiệm cho một doanh nghiệp, nâng tổng số doanh nghiệp xếp hạng tín nhiệm tại Việt Nam lên 3, bao gồm FiinRatings, Saigon Ratings và VIS Rating. Các hoạt động của các tổ chức đánh giá tín nhiệm này sẽ giúp doanh nghiệp công khai thông tin về tình hình tài chính và khả năng thanh toán nợ đúng hạn.
Ở phía Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, năm 2024 sẽ tiếp tục hỗ trợ phát triển bền vững của thị trường trái phiếu thông qua rà soát và hoàn thiện quy định pháp luật, tăng cường quản lý và giám sát, cũng như xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đồng thời, Ủy ban khuyến khích các thành viên thị trường và tổ chức phát hành nâng cao tuân thủ pháp luật và chất lượng tư vấn, phát hành để thúc đẩy sự phát triển chất lượng của thị trường.
Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội cũng sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chức năng để giám sát nghĩa vụ báo cáo và công bố thông tin của các đối tượng tham gia thị trường TPDN riêng lẻ theo quy định. Đồng thời, họ cam kết vận hành thị trường trái phiếu theo hướng hiện đại, tuân thủ quy định trong nước và tiêu chuẩn quốc tế, nhằm thúc đẩy thanh khoản và cải thiện tổ chức thị trường.
Theo Bộ Tài chính.